ประวัติวันสงกรานต์ เทศกาลประเพณีที่อยู่คู่คนไทยมาอย่างยาวนาน.
สงกรานต์เป็นเทศกาลปีใหม่ไทยแบบดั้งเดิมที่มีการเฉลิมฉลองทุกปีในช่วงกลางเดือนเมษายน ซึ่งชาวต่างชาติจะรู้จักกันในชื่อว่า Water Festival หรือ เทศกาลแห่งน้ำ เพราะในวันนี้ผู้คนจะนิยมนำน้ำมาสาดใส่กันเพื่อคลายร้อนอย่างสนุกสนาน นอกจากนี้เองในวันสงกรานต์นั้น สำหรับคนไทยแล้วยังถือได้ว่าเป็นอีกหนึ่งกิจกรรมทางจิตวิญญาณ เพราะเราจะเข้าวัดสรงน้ำพระ และทำ“สักอนิจจา” หรือการทำบุญอัฐิบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้วนั่นเอง
นอกจากนี้คำว่า “สงกรานต์” ยังมาจากคำภาษาสันสกฤตซึ่งหมายถึงการโคจรของดวงอาทิตย์จากราศีหนึ่งไปยังอีกราศีหนึ่ง และในบทความนี้เองเราก็จะขอหยิบยกนำวันเทศกาลอันแสนสำคัญที่อยู่คู่คนไทยมาอย่างยาวนานมาให้รับอ่านกันใน “ประวัติวันสงกรานต์ เทศกาลประเพณีที่อยู่คู่คนไทยมาอย่างยาวนาน” นั่นจะมีที่มาอย่างไร เชิญรับอ่านกันได้เลยจ้า..
ประวัติวันสงกรานต์
ประวัติศาสตร์ของสงกรานต์ในประเทศไทยสามารถย้อนไปถึงอาณาจักรสุโขทัย (ค.ศ. 1238-1438) และอาณาจักรอยุธยา (ค.ศ. 1351-1767) ในช่วงเวลาเหล่านี้ การเฉลิมฉลองจะเป็นกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับทางจิตวิญญาณมากเสียกว่ายุคปัจจุบัน และเทศกาลนี้ถือเป็นช่วงเวลาแห่งการแสดงความเคารพต่อผู้อาวุโสและขอพรจากพวกเขา ผู้คนจะสรงน้ำน้ำหอมบนมือผู้อาวุโส เพื่อเป็นการแสดงความเคารพและขอพรปีใหม่ ในบางพื้นที่ของประเทศ ผู้คนจะปล่อยปลาลงในแม่น้ำและลำคลองเพื่อเป็นการทำบุญ ในสมัยก่อนคนไทยเราจะถือเอาวันขึ้น 1 ค่ำ เดือนอ้าย เป็นวันขึ้นปีใหม่ เพราะถือว่าฤดูหนาว เป็นการเริ่มต้นปี โดยจะอยู่ในช่วงเดือนพฤศจิกายนหรือธันวาคม
พอมาถึงช่วงยุคสุโขทัยได้มีการเปลี่ยนแปลงไปตามคติพราหมณ์ วันปีใหม่ไทยจึงเป็น วันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 5 หรือประมาณเดือนเมษายน ต่อมาในปี พ.ศ. 2432 ในสมัยรัชกาลที่ 5 ได้เปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่เป็นวันที่ 1 เมษายน
จนมาถึงยุค จอมพล ป.พิบูลสงคราม ในปี พ.ศ.2483 ซึ่งได้ประกาศให้วันที่ 1 มกราคม เป็นวันขึ้นปีใหม่จนปัจจุบัน ซึ่งเป็นการนับแบบสากล แต่อย่างไรก็ตาม คนไทยในหลายภูมิภาค ก็ยังยึดถือเอาวันสงกรานต์เป็นเทศกาลเฉลิมฉลองปีใหม่อยู่มาจนถึงปัจจุบันนี้ และต่อมาก็มีการกำหนดให้วันสงกรานต์ตรงกับวันที่ 13 เมษายนนั่นเอง
เทศกาลสงกรานต์ในประเทศไทย
เทศกาลสงกรานต์หรือวันขึ้นปีใหม่ไทยนั้น ถ้าหากสืบย้อนกลับไปจะพบว่าเทศกาลสงกรานต์นั้นได้รับอิทธิพลมาจากเทศกาลโฮลีของประเทศอินเดียแต่ต่างกันตรงที่อินเดียจะสาดสี แต่ของไทยจะเปลี่ยนเป็นการสาดน้ำแทน อีกทั้งในประเทศไทยเทศกาลสงกรานต์ยังถือได้ว่าเป็นช่วงเวลาแห่งการต่ออายุและชำระล้าง ซึ่งมีความเชื่อกันว่าการสาดน้ำใส่กัน หรือสรงน้ำพระพุทธรูปเป็นการชำระล้างบาปและเคราะห์ร้าย และเป็นการต้อนรับปีใหม่แห่งความโชคดีและพรต่าง ๆ
นอกจากนี้ในวันสงกรานต์ยังเป็นช่วงเวลาแห่งการรวมญาติอันแสนอบอุ่น เนื่องจากคนไทยจำนวนมากจะเดินทางกลับภูมิลำเนาเพื่อเฉลิมฉลองกับครอบครัว ในช่วงเทศกาลผู้คนยังนิยมไปวัดทำบุญตักบาตร พร้อมสรงน้ำบนมือของผู้อาวุโสเพื่อเป็นการแสดงความเคารพ
จนมาถึงในยุคปัจจุบันเทศกาลสงกรานต์ได้กลายเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวางว่าเป็นกิจกรรมที่สนุกสนานและมีชีวิตชีวา ตามท้องถนนทั่วประเทศไทย จะมีการเล่นสาดน้ำซึ่งเป็นส่วนเสริมสมัยใหม่ของเทศกาลนี้ และเชื่อกันว่ามีต้นกำเนิดมาจากทางตอนเหนือของเมืองเชียงใหม่ ซึ่งถูกนำมาใช้เพื่อคลายร้อนในช่วงฤดูร้อนนั่นเอง.
กิจกรรมดั้งเดิมวันสงกรานต์
วันสงกรานต์นอกจากจะเป็นเทศกาลที่คนส่วนใหญ่รู้จักกันว่าเป็นเทศกาลแห่งน้ำ หรือการเล่นสาดน้ำเพื่อคลายร้อนกันอย่างสนุกสนานแล้ว แต่เดิมนั้นเทศกาลนี้ยังมีกิจกรรมดั้งเดิมอันแสนสำคัญที่เกี่ยวข้องกับจิตวิญญาณอีกด้วย ซึ่งโดยหลัก ๆ แล้วกิจกรรมดั้งเดิมจะมีดังต่อไปนี้
–การสรงน้ำพระ ทั้งในบ้าน และที่วัด เพื่อเป็นสิริมงคล และรวมถึงการทำบุญตักบาตรไหว้พระ
–การรดน้ำผู้ใหญ่ เป็นการรดเพื่ออวยพรให้ผู้หลักผู้ใหญ่ที่เคารพ ไม่ว่าจะเป็นพ่อแม่ ปู่ย่า หรือครูบาอาจารย์ก็ตาม ให้มีสุขภาพแข็งแรงอยู่เป็นร่มโพธิ์ร่มไทรให้ลูกหลานต่อไป
–การดำหัว เป็นพิธีสงกรานต์ทางภาคเหนือ โดยจะคล้ายกับการรดน้ำผู้ใหญ่ในภาคกลาง เป็นการขอขมาในสิ่งที่ได้ล่วงเกินไปแล้ว หรือการขอพรปีใหม่จากผู้ใหญ่นั่นเอง
–การขนทรายเข้าวัด มีความเชื่อว่า เพื่อคามเป็นมงคล ให้มีความสุขความเจริญ เงินทองมากมายเหมือนเม็ดทรายที่ขนเข้าวัด และอีกความเชื่อก็คือ การนำทรายที่ติดเท้าออกวัด เป็นบาป จึงขนทรายเข้าวัดเพื่อไม่ให้เป็นบาปอีกด้วย
จบไปแล้วกับประวัติของเทศกาลสงกรานต์ ซึ่งต้องบอกเลยว่าวันสงกรานต์นั้นเป็นเทศกาลที่แสนสำคัญในประเทศไทยที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนาน และมีความสำคัญทางวัฒนธรรม แม้ว่าจะมีวิวัฒนาการในช่วงหลายปีที่ผ่านมา แต่จิตวิญญาณของเทศกาลนี้ก็ยังจะอยู่คู่คนไทยต่อไป นอกจากนี้เทศกาลสงกรานต์ยังเป็นวัฒนธรรมร่วม ของทั้งประเทศไทย กัมพูชา ลาว เมียนมา ชนกลุ่มน้อยชาวไทในเวียดนาม มณฑลยูนนานของจีน ศรีลังกา และทางตะวันออกของประเทศอินเดีย เพราะฉะนั้นแล้วเทศกาลนี้จึงเป็นทั้งเทศกาลที่สนุกสนาน และยังเป็นการรวมญาติมิตรสหายที่แสนสำคัญทั้งประเทศไทยเอง หรือต่างประเทศก็ตาม..
ติดตามข่าวสารเพิ่มเติมได้ที่ QuotesAboutSmile และ Keywordsfun